Kira Artış Oranı Neye Göre Belirlenir?

Geçmişte çoğumuz hayatının bir döneminde konut kiralama işlemi yapmıştır. Kimisi daha genç yaşında üniversiteye gitmek için ailesinden uzakta okuluna yakın bir daire kiralamıştır, kimisi yeni bir evlilik yaparken bütçesine uygun bir ev, kimisi de tayin nedeniyle başka bir şehre taşınıp bir mülk kiralamıştır. Günümüzde pandeminin etkisiyle, yüz yüze eğitime geçilmesiyle, son zamanlarda bazı şehirlerde kentsel dönüşüm planları devreye girmesiyle birlikte kiralık konut talepleri bir hayli artmış durumda. Kira talepleri haliyle kira sözleşmelerini de beraberinde getirmekte.

Yapılan kira sözleşmeleri ile birlikte kiracı, başkasına ait bir gayrimenkulü kullanma ve kullanmayla birlikte yararlanma yetkisine sahip olur. Bu kullanma yetkisine hak kazanabilmek için de kiralayan ile kiracı arasında kira sözleşmesi yapılır.

Bu yazımızda kiracı kimdir, kiralayan kime denir gibi tanımlara yer verilecek, kira sözleşmesinde yer alan, kiracıların oldukça yakından takip ettiği kira artış oranının neye göre belirlendiğini belirtip, sizlere fayda sağlamayı amaç edinmiş bulunuyoruz.

KİRALAYAN KİMDİR? KİRACI KİMDİR?

“Kiralayan” terimi kira hukukunda kiraya veren yani kiraya konu olan gayrimenkulün sahibi anlamında kullanılan terim olarak karşımıza çıkıyor. 

Kiracı ise sözlükte bir yeri, bir şeyi kira ile tutan kimse olarak yer almaktadır. Kiralama işleminde, gayrimenkul sahibi olmayan; bir bedel karşılığı kiralık gayrimenkulü alan taraf “kiracı” olarak ifade ediliyor. Kiracı m​ülkü belirlenmiş olan süre içerisinde kullanabilir ve bu kullanım sırasında da düzenli olarak sözleşmede belirtilen ücretini ödemek durumundadır. Kira sözleşmesinin tanımı Türk Borçlar Kanun’u 299. maddesinde ”kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” şeklinde yer almıştır. Bu tanımlar ışığında kira sözleşmesinin bir sonraki dönem kira artış oranı belirlenirken hangi oran dikkate alınmalıdır? Tüfe’ye göre mi, ÜFE’ye göre mi hesaplama yapılmalıdır , inceleyelim.

KİRA ARTIŞ ORANI BELİRLENME USULÜ

Kira artış oranı bir diğer ifadeyle kira bedeline uygulanacak zam miktarı-zam oranı kiracıların özellikle ilgilendiği konular arasında yer almaktadır.

7161 Numaralı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 18.01.2019 tarihli ve 30659 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Bu Kanun’un 56. Maddesi ile Türk Borçlar Kanununun 344. maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “üretici fiyat endeksindeki artış” ifadeleri “tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara göre değişim” şeklinde değiştirilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan fiyat endeksinin 2021 yılına ait aylık ve yıllık yüzde değişim oranları aşağıdaki tabloda listelenmiştir.

Bu değişiklik yapılmadan önceki Borçlar Kanunu düzenlemesinde kira sözleşme bedellerinin artış oranı Üretici Fiyat Endeksi esas alınırken, bu Kanun ile yapılan değişiklikle artış oranı daha düşük bir oran olan Tüketici Fiyat Endeksindeki On iki Aylık Ortalamalara Göre Değişim Oranı ile düzenlenmiştir. 18.01.2019 tarihinden sonra yapılacak kira sözleşmesi yenilemelerinde TÜFE 12 aylık ortalamalara göre değişim oranlarının esas alınması gerekmektedir. Peki TÜFE’ ye göre kira artışı nasıl hesaplanıyor?

Öncelikle güncel TÜFE verilerine Türkiye İstatistik Kurumu, kısaca TÜİK’in internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Ben sizin için hemen buraya bir link bırakıyorum.

( https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Agustos-2021-37386)

Bu linke tıkladığınızda size 03.09.2021 tarihinde TÜİK tarafından hazırlanan TÜFE ‘ye ilişkin bilgiler sunulacak. Buna göre 2021 yılı Eylül ayında yenilenecek kira sözleşmeleri için yasal olarak uygulanabilecek en yüksek zam oranı %15,78 ‘dir. İlgili Kanun kapsamında kira artış oranları için “uygulanabilecek en yüksek kira artış oranı tespiti için kullanılır.” hükmü geçerlidir. Bu sebeple asıl kira artışı (enflasyona göre belirlenen üst sınırı geçmemek şartı ile) kiracı ve kiralayan arasındaki anlaşmaya göre belirlenebilir.

Konu ile alakalı veya merak ettiğiniz hususlarda ki değerli görüşlerinizi gurgenkubra@hotmail.com adresine gönderebilirsiniz, yazımıza ve bize destek olmak için www.kiragetiren.com sitemize üye olabilirsiniz.

KÜBRA GÜRGEN
Sorumlu Emlak Danışmanı
0 542 312 30 10